Table of Contents
Introductie tot ritsen
De „wereld van ritsen” is verrassend logisch zodra je de basis kent. Gauge, lengte, tape-materiaal en type sluiting bepalen samen of jouw rits moeiteloos meewerkt met je ontwerp.
Faren stelt zich voor als modekenner en deelt meteen een geruststelling: alles wat je moet weten past in enkele eenvoudige vuistregels. In haar studio zie je een mix van ritsen en materialen die in de rest van de video terugkomen.
Snel check
- Zoek naar een cijfer op de runner (trekker) of achterkant van de slider: die stempel correspondeert vaak met de gauge.
- Gebruik altijd een meetlint of schuifmaat voor tandbreedte, niet alleen „op het oog”.
Ritsen meten
De juiste maat begint met de juiste meting. Eerst de gauge, dan de lengte.
Gauge ontrafeld
Gauge = tandbreedte. In de video zie je hoe Faren de breedte van de tandrij opmeet: dwars over de tanden, niet over het tape. Een 5 mm meting correspondeert met een gangbare „maat 5” rits.
Pro tip
- Vind je het stempel niet? Meet de tanden. De gemeten breedte (in mm) correspondeert doorgaans met de gauge-benaming in het patroon.
De juiste lengte
Ritslengte meet je van de onderste stop tot het punt waar de tanden tegen de slider aanlopen—niet de volledige lengte van het bandje. Dat kleine verschil voorkomt miskopen én gedoe bij het inzetten.
Een extra voordeel: wanneer je marge wilt houden, kun je beter een fractie langer nemen en achteraf inkorten. Dit is vooral handig als je werkt met accessoires zoals een magnetisch borduurring, waarbij je stofopspanning precies wilt houden.
Let op
- Meet nooit inclusief top- of onderband (zonder tanden). Alleen de actieve tanden tellen mee als „lengte”.
Ritstypes uitgelegd
Ritstypes kies je op basis van functie (open vs. gesloten) en materiaal (metaal, gegoten kunststof, spiraal).
Open-end vs. closed-end
- Open-end (separating): de onderzijde klikt los; ideaal voor jacks of cardigans.
- Closed-end: heeft een onderstop; geschikt voor broeken, rokken, kussens.
Snel check
- Heeft de rits onderaan een separatiemechanisme? Dan is het een open-end. Alleen een vaste stop? Closed-end.
Metaal: gecoat en ongecoat
Metaal oogt chic en stevig. Ongecoate tanden voelen droog en stroever; gecoate tanden lopen merkbaar vloeiender. Faren demonstreert beide: de ongecoate blijft vaker haken, de gecoate glijdt moeiteloos.
Let op - Ongecoate ritsen verliezen sneller tanden als je forceert. Test de loop vóór het inzetten.
Gegoten kunststof (molded plastic)
Gegoten kunststof lijkt soms op metaal maar is lichter en allround inzetbaar, zeker voor bovenkleding. De grotere, robuuste tanden zijn sterk, zichtbaar en modieus.
Werk je veel met naaien én machinaal borduren, dan is een stabiele opspanning essentieel—een hulpmiddel zoals mighty hoop of een goede klem is dan fijn, al staat dat los van de keuze voor het ritstype.
Spiraal (coiled) – nylon of kunststof
Spiraalritsen herken je aan de „gevlochten” look van de tandrij. Ze zijn veelzijdig: gesloten én open-end varianten bestaan en ze lenen zich voor veel projecten van kleding tot tassen.
Pro tip
- Spiraalritsen zijn vergevingsgezind bij rondingen. Voor kussens, rokken of jurken is dit vaak de makkelijkste keuze.
Onzichtbare ritsen
De tandrij zit aan de achterzijde; ingestikt verdwijnen ze vrijwel volledig uit zicht. Perfect voor avondkleding, rokken en jurken in lichte, soepele stoffen. Faren toont hoe je de tanden „open rolt” en zo dicht mogelijk innaait.
Werk je aan een gevoerd kledingstuk dat je later nog wilt personaliseren met een monogram op een janome borduurmachine, dan is een onzichtbare rits een elegante optie omdat het silhouet strak blijft.
Let op
- Open-end onzichtbare ritsen: af te raden. In de video geeft Faren aan dat ze snel breken.
Novelty & dubbelzijdig
Faren laat een novelty-rits zien met verborgen spiraal en zware pullers; geschikt voor outerwear. Dubbelzijdige sliders ogen handig, maar het aanhaken kan lastig zijn.
Zorg & troubleshooting
Een rits die krast, piept of stokt vraagt zelden om vervanging; vaak helpt smeren.
Stroef? Smeer met bijenwas
Herkenbaar: een ongecoate metalen rits voelt droog en blijft hangen. Wrijf een blokje bijenwas langs beide kanten van de tandrij en beweeg de slider een paar keer op en neer. Je hoort direct minder geluid en voelt meer soepelheid. Dit is vooral nuttig als je de rits al in een project hebt gezet en lost op zonder uithalen. Werk je project op een opspanhulp zoals snap hoop monster, vermijd dat er was op je persvoet of bed komt; veeg overtollige was weg.
Snel check
- Na het waxen: gaat de slider gelijkmatiger? Is het „schurend” geluid weg of verminderd?
Veiligheidsnoot
- Forceer een haperende rits niet. Kans op tandbreuk is groter, zeker bij ongecoat metaal.
Ritstape-materialen
De band waaraan de tanden zijn bevestigd verschilt in look en gedrag.
- Polyester tape: synthetisch, vormvast, onderhoudsvriendelijk en kleurvast.
- Katoenen tape: kan geverfd worden en wordt vaak toegepast bij denim omdat je mee kunt kleuren met de batch.
Pro tip
- Katoen kan krimpen of werken in de was. Pre-wassen in projectcondities voorkomt verrassing na het inzetten van de rits.
Als je stof intensief borduurt vóór het inzetten van de rits—bijvoorbeeld een rugpand met patch—kan een stabiele opspanning met een magnetisch frame for borduurmachine helpen om rek in het gebied naast de toekomstige ritsnaad te verminderen.
Slim ritsen shoppen
Je keuze wordt helder als je twee vragen stelt: 1) Moet de rits scheiden? 2) Welke look/soepelheid wil ik?
Rits per meter (coil)
Coil-rits op rol is ideaal voor lange trajecten: dekbedden, kussens, stoffering. Je knipt op lengte en maakt zelf stops (techniek volgt in een andere video).
Combineer die flexibiliteit met een consistente opspanning bij het stikken van extra lange banen—zeker als je met accessoires werkt naast je brother naai- en borduurmachine.
Liever te lang dan te kort
Een te korte rits is onbruikbaar; een te lange rits kort je eenvoudig in. Faren benadrukt deze vuistregel in de afsluiting. Dit bespaart tijd en voorkomt noodgrepen.
Let op
- Bij inkorten: houd rekening met de plaats van de nieuwe onder- of bovenstop en zorg dat die niet precies in een dikke naad valt.
Veelgestelde vragen
Vraag: Hoe weet ik welke maat rits ik moet kopen? Antwoord: Check de gauge (tandbreedte) of zoek naar een cijfer op de slider/runner. Komt vaak overeen met „3, 5 of 10”.
Vraag: Hoe meet ik de lengte van een rits? Antwoord: Alleen de tanden tellen: van onderstop tot de bovenzijde waar de slider de tandrij ontmoet.
Vraag: Wat is het verschil tussen ongecoat en gecoat metaal? Antwoord: Ongecoat voelt droog en stroef en kan blijven hangen; gecoat loopt merkbaar soepeler.
Vraag: Kun je een stroef lopende rits fixen? Antwoord: Ja, met bijenwas langs de tanden; daarna enkele keren openen/sluiten.
Uit de reacties
Er waren geen openbare reacties beschikbaar op het moment van schrijven, dus we konden geen aanvullende praktijkvragen of tips verzamelen uit de community.
Projectinspiratie: welke rits waar?
- Jurk of rok met nette afwerking: onzichtbare rits voor een strakke look.
- Bomber of hoodie: open-end rits; gegoten kunststof is licht en duurzaam.
- Tas of kussen: coil (spiraal) omdat die makkelijk rondingen volgt en zacht dichtloopt.
- Denim: metaal met katoenen tape is klassiek en kan meegekleurd worden.
Pro tip
- Voor symmetrische voorpanden: markeer op beide kanten exact waar naden, strepen of printdetails elkaar moeten ontmoeten bij de gesloten rits. Dat scheelt uithalen.
Werken met ritsen in combinatie met (machinaal) borduren
Hoewel deze video geen borduurmachines demonstreert, werken veel makers ritsen in projecten waar ook geborduurd wordt. Enkele workflow-ideeën:
- Borduur eerst, zet de rits daarna. Zo hou je toegang tot vlak onder de ritsstiklijn en voorkom je dat dikke borduursels de rits hinderen.
- Stabiliseer langs de toekomstige ritsnaad met een smalle strook lichte versteviging; dat beperkt rek en golven.
- Gebruik hulpmiddelen die je stof vlak houden—zeker bij technische stoffen of gewatteerde lagen. Een baby lock magnetisch borduurring of een alternatief opspansysteem kan hierbij handig zijn, al is het geen vereiste.
Let op
- Vermijd dat bijenwas of siliconen op je persvoet, naaimachineplaat of opspansysteem komt. Residuen kunnen stof aantrekken.
Checklist vóór het inzetten
- Type gekozen? (open-end voor jassen; closed-end voor rokken/broeken/kussens)
- Gauge passend bij jouw materiaal en benodigde stevigheid?
- Lengte op tanden gemeten, niet op tape?
- Looptest gedaan (zonder forceren)?
- Indien stroef: lichtjes bijenwas toegepast en napoetsen?
- Tape-materiaal afgestemd op project (polyester vs. katoen)?
Kwaliteitscontrole na het inzetten
- Sluit soepel over de volledige lengte, zonder „hobbels” of hoorbare schuurpunten.
- Tanden sluiten gelijkmatig; geen openingen bij bochten of drukpunten.
- Topstiksel is recht en evenwijdig met de tandrij.
- In kleding: patroonlijnen of strepen sluiten precies aan bij de ingestikte rits.
Samenvattend
- Meten is weten: gauge = tandbreedte; lengte = tanden, niet tape.
- Kies het type op functie: open-end voor kleding die open moet; closed-end voor alles wat gesloten blijft.
- Materiaal doet ertoe: metaal is sterk en klassiek; gegoten kunststof is licht en robuust; spiraal is de allrounder.
- Onderhoud is simpel: een tikje bijenwas doet wonderen voor stroef lopende (ongecoate) metalen ritsen.
- Slim inkopen: coil per meter voor lange trajecten; liever te lang en inkorten. Werk je veel met personalisaties of logo’s, dan kan een hulpmiddel zoals bernina magnetisch borduurring of een vergelijkbaar systeem je proces voorspelbaarder maken.
Tot slot: blijf experimenteren. Ritsen zijn techniek én styling tegelijk—van onzichtbaar elegant tot stoer zichtbaar. Met deze basis zet je elke rits met meer gemak, precisie en vertrouwen. En werk je op een systeem met accessoires zoals brother magnetisch frame, test dan je opspanning even zonder rits om te voelen hoe de stof zich gedraagt.